Câu lệnh Điều kiện trong Python

Câu lệnh điều kiện trong Python được sử dụng để kiểm soát luồng thực thi của chương trình dựa trên một hoặc nhiều điều kiện cụ thể. Chúng giúp chương trình phản ứng linh hoạt với các tình huống khác nhau bằng cách thực thi các khối lệnh khác nhau dựa trên kết quả của điều kiện kiểm tra.

---

1. Câu lệnh if trong Python

Câu lệnh if là dạng đơn giản nhất của câu lệnh điều kiện. Nếu điều kiện kiểm tra là đúng (True), khối lệnh bên trong if sẽ được thực thi.

Ví dụ:

tuoi = 20

if tuoi >= 18:
    print("Bạn đủ tuổi để đi bầu cử.")

Kết quả:

Bạn đủ tuổi để đi bầu cử.

---

2. Rút gọn câu lệnh if (Short-hand if)

Python cho phép viết câu lệnh if trong một dòng duy nhất nếu khối lệnh bên trong chỉ có một câu lệnh duy nhất.

Ví dụ:

tuoi = 19
if tuoi > 18: print("Bạn đủ tuổi để đi bầu.")

Kết quả:

Bạn đủ tuổi để đi bầu.

---

3. Câu lệnh if-else trong Python

Khi điều kiện trong if không đúng (False), chương trình sẽ thực thi khối lệnh trong else.

Ví dụ:

tuoi = 10

if tuoi <= 12:
    print("Bạn được miễn phí vé.")
else:
    print("Bạn phải mua vé.")

Kết quả:

Bạn được miễn phí vé.

---

4. Rút gọn câu lệnh if-else (Short-hand if-else)

Khi biểu thức điều kiện đơn giản, có thể sử dụng toán tử ba ngôi (ternary operator) để viết câu lệnh if-else trong một dòng.

Ví dụ:

diem = 45
ket_qua = "Đậu" if diem >= 40 else "Trượt"
print(f"Kết quả: {ket_qua}")

Kết quả:

Kết quả: Đậu

---

5. Câu lệnh elif trong Python

Câu lệnh elif (viết tắt của “else if”) giúp kiểm tra nhiều điều kiện một cách hiệu quả, thay vì lồng nhiều if vào nhau.

Ví dụ:

tuoi = 25

if tuoi <= 12:
    print("Trẻ em.")
elif tuoi <= 19:
    print("Thanh thiếu niên.")
elif tuoi <= 35:
    print("Thanh niên.")
else:
    print("Người trưởng thành.")

Kết quả:

Thanh niên.

---

6. Câu lệnh if lồng nhau (Nested if)

Chúng ta có thể đặt một câu lệnh if bên trong một câu lệnh if khác để kiểm tra điều kiện phụ thuộc.

Ví dụ:

tuoi = 70
la_thanh_vien = True

if tuoi >= 60:
    if la_thanh_vien:
        print("Giảm giá 30% cho người cao tuổi!")
    else:
        print("Giảm giá 20% cho người cao tuổi.")
else:
    print("Không đủ điều kiện nhận giảm giá.")

Kết quả:

Giảm giá 30% cho người cao tuổi!

---

7. Toán tử ba ngôi (Ternary Operator)

Toán tử ba ngôi là một cách ngắn gọn để viết câu lệnh if-else trên một dòng.

Ví dụ:

tuoi = 20
ket_qua = "Người lớn" if tuoi >= 18 else "Vị thành niên"

print(ket_qua)

Kết quả:

Người lớn

---

8. Câu lệnh match-case trong Python

Câu lệnh match-case trong Python tương tự như switch-case trong một số ngôn ngữ lập trình khác, giúp kiểm tra giá trị của một biến và thực thi khối lệnh tương ứng.

Ví dụ:

so = 2

match so:
    case 1:
        print("Số một")
    case 2 | 3:
        print("Số hai hoặc ba")
    case _:
        print("Số khác")

Kết quả:

Số hai hoặc ba

---

Tổng kết

• if: Kiểm tra một điều kiện và thực thi khối lệnh nếu điều kiện đúng.
• Short-hand if: Viết câu lệnh if trên một dòng.
• if-else: Kiểm tra điều kiện và chọn một trong hai khối lệnh để thực thi.
• Short-hand if-else: Viết if-else trên một dòng (toán tử ba ngôi).
• elif: Kiểm tra nhiều điều kiện một cách hiệu quả.
• Lồng if: Kiểm tra điều kiện phụ thuộc bằng cách lồng câu lệnh if.
• Toán tử ba ngôi (ternary operator): Viết if-else trên một dòng.
• match-case: Cách tổ chức câu lệnh điều kiện kiểu switch-case trong Python.

Menu Python>>