Trắc nghiệm phần đọc đề đất, Đá [98_TEST 18_13-20]

Any rock that has cooled and solidified from a molten state is an igneous rock. Therefore, if the Earth began as a superheated sphere in space, all the rocks making up its crust may well have been igneous and thus the ancestors of all other rocks. Even today, approximately 95 percent of the entire crust is igneous. Periodically, molten material wells out of the Earth’s interior to invade the surface layers or to flow onto the surface itself. This material cools into a wide variety of igneous rocks. In the molten state, it is called magma as it pushes into the crust and lava when it runs out onto the surface.

All magma consists basically of a variety of silicate minerals (high in siliconoxygen compounds), but the chemical composition of any given flow may differ radically from that of any other. The resulting igneous rocks will reflect these differences. Igneous rocks also vary in texture as well as chemistry. Granite, for instance, is a coarse-grained igneous rock whose individual mineral crystals have formed to a size easily seen by the naked eye. A slow rate of cooling has allowed the crystals to reach this size. Normally, slow cooling occurs when the crust is invaded by magma that remains buried well below the surface. Granite may be found on the surface of the contemporary landscape, but from its coarse texture we know that it must have formed through slow cooling at a great depth and later been laid bare by erosion. Igneous rocks with this coarse-grained texture that formed at depth are called plutonic.

On the other hand, if the same magma flows onto the surface and is quickly cooled by the atmosphere, the resulting rock will be fine-grained and appear quite different from granite, although the chemical composition will be identical. This kind of rock is called rhyolite. The most finely grained igneous rock is volcanic glass or obsidian, which has no crystals. Some researchers believe this is because of rapid cooling; others believe it is because of a lack of water vapor and other gases in the lava. The black obsidian cliffs of Yellowstone National Park are the result of a lava flow of basalt running head on into a glacier. Some of the glacier melted on contact, but suddenly there also appeared a huge black mass of glassy stone.

Bất kỳ loại đá nào đã nguội và đông đặc từ trạng thái nóng chảy đều là đá lửa. Do đó, nếu Trái đất bắt đầu như một quả cầu siêu nóng trong không gian, tất cả các loại đá tạo nên lớp vỏ của nó có thể đã là đá lửa và do đó là tổ tiên của tất cả các loại đá khác. Ngay cả ngày nay, khoảng 95% toàn bộ lớp vỏ trái đất là đá lửa. Định kỳ, vật chất nóng chảy chảy ra khỏi bên trong Trái đất để xâm nhập vào các lớp bề mặt hoặc tự chảy lên bề mặt. Vật liệu này nguội dần thành nhiều loại đá lửa – mácma. Ở trạng thái nóng chảy, nó được gọi là magma khi nó đẩy vào lớp vỏ (trái đất) và gọi là dung nham khi chảy ra bề mặt.

Tất cả macma về cơ bản bao gồm nhiều loại khoáng chất silicat (chứa nhiều hợp chất siliconoxygen), nhưng thành phần hóa học của bất kỳ dòng chảy nhất định nào có thể khác hoàn toàn so với thành phần hóa học của bất kỳ dòng chảy khác. Đá lửa tạo thành sẽ phản ánh những khác biệt này. Đá lửa khác nhau về kết cấu cũng như hóa học. Ví dụ, đá hoa cương là một loại đá mácma hạt thô có các tinh thể khoáng riêng lẻ đã hình thành với kích thước dễ dàng nhìn thấy bằng mắt thường. Tốc độ làm mát chậm đã cho phép tinh thể để đạt được kích thước này. Thông thường, quá trình làm mát chậm xảy ra khi lớp vỏ bị xâm nhập bởi magma vẫn bị chôn vùi dưới bề mặt. Đá hoa cương có thể được tìm thấy trên bề mặt của cảnh quan đương đại, nhưng từ kết cấu thô của nó, chúng ta biết rằng nó phải được hình thành thông qua quá trình làm lạnh chậm ở độ sâu lớn và sau đó bị xói mòn. Đá lửa có kết cấu hạt thô hình thành ở độ sâu này được gọi là plutonic.

Mặt khác, nếu cùng một magma chảy lên bề mặt và nhanh chóng bị làm nguội bởi khí quyển, đá tạo thành sẽ có hạt mịn và có vẻ khá khác với đá granit, mặc dù thành phần hóa học sẽ giống hệt nhau. Loại đá này là được gọi là rhyolite. Đá mácma hạt mịn nhất là thủy tinh núi lửa hoặc đá obsidian-đá vỏ chai,không có tinh thể. Một số nhà nghiên cứu tin rằng điều này là do làm mát nhanh chóng; những người khác lại cho rằng đó là do thiếu hơi nước và các khí khác trong dung nham. Những vách đá đen mờ của Công viên Quốc gia Yellowstone là kết quả của một dòng dung nham bazan chạy thẳng vào sông băng. Một số sông băng tan chảy khi tiếp xúc, nhưng do tiếp xúc đột ngột nên cũng xuất hiện – tạo ra một khối đá thủy tinh màu đen khổng lồ.