Trắc nghiệm phần đọc đề địa chất [15_TEST 01_41- 50]

In Death Valley, California, one of the hottest, most arid places in North America, there is much salt, and salt can damage rocks impressively. Inhabitants of areas elsewhere, where treets and highways are salted to control ice, are familiar with the resulting rust and deterioration on cars. That attests to the chemically corrosive nature of salt, but it is not the way salt destroys rocks. Salt breaks rocks apart principally by a process called crystal prying and wedging. This happens not by soaking the rocks in salt water, but by moistening their bottoms with salt water. Such conditions exist in many areas along the eastern edge of central Death Valley. There, salty water rises from the groundwater table by capillary action through tiny spaces in sediment until it reaches the surface.

Most stones have capillary passages that suck salt water from the wet ground. Death Valley provides an ultra-dry atmosphere and high daily temperatures, which promote evaporation and the formation of salt crystals along the cracks or other openings within stones. These crystals grow as long as salt water is available. Like tree roots breaking up a sidewalk, the growing crystals exert pressure on the rock and eventually pry the rock apart along planes of weakness, such as banding in metamorphic rocks, bedding in sedimentary rocks, or preexisting or incipient fractions, and along boundaries between individual mineral crystals or grains. Besides crystal growth, the expansion of halite crystals (the same as everyday table salt) by heating and of sulfates and similar salts by hydration can contribute additional stresses. A rock durable enough to have withstood natural conditions for a very long time in other areas could probably be shattered into small pieces by salt weathering within a few generations.

The dominant salt in Death Valley is halite, or sodium chloride, but other salts, mostly carbonates and sulfates, also cause prying and wedging, as does ordinary ice. Weathering by a variety of salts, though often subtle, is a worldwide phenomenon. Not restricted to arid regions, intense salt weathering occurs mostly in salt-rich places like the seashore, near the large saline lakes in the Dry Valleys of Antarctica, and in desert sections of Australia, New Zealand, and central Asia.

Ở Thung lũng Chết, California, một trong những nơi khô cằn và nóng nhất ở Bắc Mỹ, có rất nhiều muối, và muối có thể làm hỏng đá một cách ấn tượng. Cư dân ở các khu vực khác, nơi các con đường và đường cao tốc được ướp (phủ) muối để kiểm soát băng,  họ đã quen với tình trạng rỉ sét và hư hỏng trên ô tô. Điều đó chứng minh bản chất ăn mòn hóa học của muối, nhưng nó không phải là cách muối phá hủy đá. Muối phá vỡ các tảng đá chủ yếu bằng một quá trình gọi là cạy(rạch ra) và nêm tinh thể. Điều này xảy ra không phải bằng cách ngâm đá trong nước muối, mà bằng cách làm ẩm đáy của chúng bằng nước muối. Điều kiện như vậy tồn tại ở nhiều khu vực dọc theo rìa phía đông ở trung tâm Thung lũng Chết. Ở đó, nước mặn dâng lên từ mực nước ngầm bằng mao quản hành động xuyên qua các không gian nhỏ trong trầm tích cho đến khi nó chạm tới bề mặt.

Hầu hết các viên đá đều có các đường mao dẫn hút nước muối từ mặt đất ẩm ướt. Thung lũng Chết cung cấp một bầu không khí cực khô và nhiệt độ hàng ngày cao, thúc đẩy bay hơi và hình thành các tinh thể muối dọc theo các vết nứt hoặc các khe hở khác trong đá. Các tinh thể này phát triển miễn là có nước muối. Giống như rễ cây gãy đôi khi có ở vỉa hè(nó chồi lên gãy khúc), các tinh thể phát triển tạo áp lực lên đá và cuối cùng cạy đá ra dọc theo các mặt phẳng yếu, chẳng hạn như dải trong đá biến chất, lớp đệm trong trầm tích đá, hoặc các phân đoạn tồn tại trước đó hoặc mới xuất hiện và dọc theo ranh giới giữa các tinh thể hoặc hạt khoáng sản riêng lẻ. Bên cạnh sự phát triển của tinh thể, sự mở rộng của các tinh thể halit (cùng như muối ăn hàng ngày) bằng cách đun nóng và các muối sunfat và các muối tương tự bằng cách thủy hóa có thể đóng góp thêm căng thẳng(thêm các nứt gãy). Một tảng đá đủ bền để chịu được các điều kiện tự nhiên trong một thời gian rất dài ở các khu vực khác có thể bị phá vỡ thành những mảnh nhỏ do phong hóa muối trong vòng vài thế hệ.

Muối chủ yếu ở Thung lũng Chết là halit, hoặc natri clorua, nhưng các muối khác, chủ yếu là cacbonat và sunfat, cũng gây ra hiện tượng nứt và đóng cục, cũng như nước đá thông thường. Phong hóa muối, mặc dù thường khó thấy, là một hiện tượng trên toàn thế giới. Không chỉ giới hạn ở các vùng khô hạn, phong hóa muối mạnh chủ yếu xảy ra ở những nơi giàu muối như bờ biển,gần các hồ nước mặn lớn trong Thung lũng Khô ở Nam Cực, và trong các phần sa mạc củaÚc, New Zealand và Trung Á.